W połowie lat 90-tych o leptynie zrobiło sie bardzo głośno, gdyż naukowcy myśleli, że w końcu znaleźli złoty środek w leczeniu otyłości. Oczywiście tak nie było, ale odkrycie leptyny otworzyło nowy rozdział w badaniach nad otyłością, które do tego momentu nieco uległy stagnacji.
Leptyna jest hormonem (a dokładnie cytokiną), jest uwalniana głównie z komórek tkanki tłuszczowej w proporcjach zależnych od jej ilości w ciele. Lecz nie jest tak do końca. Wpływać na to mogą również składniki tkanki tłuszczowej ( np. inaczej jest w przypadku mężczyzn i kobiet, czy w przypadku tkanki tłuszczowej ‚trzewiowej a tkanki tłuszczowej podskórnej) i inne czynniki mogą na to wpływać. Leptyna produkowana jest w łożysku, jelicie i w małym stopniu w mięśniach szkieletowych. Niektórzy naukowcy twierdzą, że produkowana jest także bezpośrednio w mózgu.
Organizm kobiety w przybliżeniu wytwarza od 2 do 3 razy więcej leptyny niż mężczyzny. Dzieje się to z powodu różnicy w poziomie tkanki tłuszczowej kobiety i mężczyzny. ( jaki z powodu różnicy w proporcjach tkanki podskórnej do tej ‚trzewiowej”) Niektórzy z naukowców sugerują, że tkanka tłuszczowa kobieca wykazuje większą aktywność w produkowaniu leptyny, zapewne z powodów aktywności hormonów.
Także mózg kobiety może reagować inaczej na zmiany w poziomie leptyny. To po części tłumaczyłoby dlaczego kobiety często przechodzą ciężkie chwile gdy są na diecie. W tym temacie są dane ( dotyczące zwierząt) Jak różnie reaguje mózg kobiety i mężczyzny na leptynę i insulinę. Mózg mężczyzny reaguje bardziej na insulinę , kobiecy na leptyne. Temat na następny artykuł być może.
We wcześniejszych badaniach na zwierzętach, leptyna zdawała się odgrywac rolę jako kontroler apetytu. I początkowo taką role naukowcy jej właśnie przypisywali: regulacja apetytu. Wygląda na to, że leptyna robi nie tylko to, ale i o wiele wiecej – znaleźli oni receptory leptyny w prawie każdej tkance, którą się zainteresowali.
Z powodu wyraźnej relacji między procentem tkanki tłuszczowej I poziomu leptyny, naukowcy twierdzili, że leptyna jest wskaźnikiem zapasów tkanki tłuszczowej. Czyli niejako ‚mówiła’ dla mózgu ile tkanki tłuszczowej posiadamy i kontrolowała apetyt poprzez sygnały jakie on wysyłał. Przez kilka dziesięcioleci, teoria regulowanego ‚setpoint`u’ wymagała sygnału pomiędzy tkanką tłuszczową a mózgiem. Leptyna, wydaje się, spełniac tu rolę takiego sygnału ze względu na ścisly związek z jej aktywności z procentem tkanki tłuszczowej. Mimo tego, okazuję się, że nie jest tylko wskaźnikiem ilości tkanki tłuszczowej.
Jest także znacznikiem bilansu energetycznego, zmniejszając swój poziom kiedy obcinamy kalorię, zwiększając kiedy dodajemy kalorii, ale bez proporcjonalnego spadku, czy wzrostu tkanki tłuszczowej. Dlatego, kiedy jesteś przejedzony, albo niedożywiony, leptyna ( w krótkim okresie czasu ) zmienia swój poziom w znacznie większym stopniu, niż w odniesieniu do zmian jakich byśmy się spodziewali przy zmianach w poziomie tkanki tłuszczowej. W przeciągu, zaledwie, tygodnia diety, poziom leptyny może spać o 50% , ale oczywiście nie tracisz 50% tkanki tłuszczowej ( czyż nie było by to miłe ) [fukinhot-może i miłe, ale zapewne nie zdrowe ] Mimo wszystko, dalszy spadek leptyny zdaje się mieć związek z właściwą utratą tkanki tłuszczowej.
To samo zachodzi w przypadku przejadania się – co jest z jednym z założeń cyklicznych/typu refeed diet takich jak : UD2. Przejadając w przeciągu 5 godzin ( tu działają lepiej węglowodany niż tłuszcz), poziom leptyny może być podniesiony. Im dłuższy jest okres przejadania, tym większy wzrost poziomu leptyny a to pozwala na uniknięcie przestojów w diecie. ( wielu ludzi doświadcza efektu popularnie zwanego ‚ whoosh’ – czyli widocznego ubytku wagi/poziomu tkanki tłuszczowej po przeprowadzeniu prawidłowego ułożonego ‚refeed’). Klucz do sukcesu tkwi w tym, żeby okryć ile czasu potrzeba ci, aby odbudować zapasy leptyny, bez nabierania zbędnej tkani tłuszczowej. Zalezy to od multum czynników, o których to w nastepnych moich artykułach.
Leptyna nie tylko mówi dla mózgu ile tłuszczu nosisz w sobie ale czy jeż za dużo lub za mało. Powinienem tu odnotować, że ostatnie lata przyniosły odkrycie podobnej roli w odniesieniu do takich związków chemicznych jak : gherliny, peptydu YY, insuliny, poziomu glukozy we krwi i prawdopodobnie wielu innych.
Jednakże, oddziaływanie leptyny na metabolizm, wydaje się być bardziej wyraziste, kiedy jej poziom ulega obniżeniu niż wtedy gdy wzrasta. Początkowo leptyna była uważana za hormon „anty otyłośći”. Ale takowym nie jest. Jest ona raczej hormonem ” anty zagłodzeniowym”, który zwalnia metabolizm a zwiększa apetyt.
Pomiędzy wieloma innymy jej skutkami ( nowe są odkrywane dosłownie codziennie), leptyna kontroluje spalanie tłuszczu, syntezę i magazynowanie glikogenu, apetyt, metabolzim, poziom wielu hormonów takich jak : hormon wzrostu, hormony tarczycy, testosteron i kortyzol. Pełni nawet rolę w układzie odpornościowym. Prawdopodobnie wyjaśnia to, dlaczego łatwiej chorują osoby, które są na diecie, albo bardzo chude
Leptyna ma również związek z funkcją rozrodczą i ujemnym bilansem energetycznym (który znacząco obniża poziom leptyny). Wydaje się, że jest to głownym powodem tracenia przez kobietu cyklu menstruacyjnego podczas stosowania diety. Więc kiedy się głodzisz, to nie jest doby okres na zajście w ciąże.
Jedną z głownych ról jest kontrolowanie czy i kiedy zacznie się okres dojrzewania płciowego. Po prostu. Dopóki nie zbierze się odpowiedni poziom tkanki tłuszczowej nie nastąpi to. Pokazują to 2 obserwacje. W pierwszej bardzo chudzi atleci ( szczególnie kobiety) tacy jak gimnastycy, łyżwiarze figurowi i baletnice/cy utrzymując bardzo niski poziom tkanki tłuszczowej mogą opóźnić okres dojrzewania płciowego. Podobnie, można zaobserwować obniżenie się wieku, w którym zaczyna się okres dojrzewania płciowego wśród dzieci – jest so spowodowane rosnącą otyłością wśród nich.
Badania pokazują, że leptyna odbija kalorie od komórek tuszowych w kierunku mięśniowych ale tylko gdy jej poziom jest wysoki. Wysokoskoncentrowana ( osiągalne prez iniekcje), może spowodować śmierć komórki tłuszczowej u chudego szczura.
Jednak istnieje pytanie czy rola jaką zbadano odnośnie szczurów, jest tożsama z tą u ludzi. Z tego, co napisano powyżej wynika, że leptyna zdaję się być częścią układanki razem z innymi hormonami wcześniej wymienionymi.
W każdym razie, procent tkanki tłuszczowej jest jednym, jak nie najważniejszym, z czynników, determinującym co się stanie jak będziesz na diecie albo będziesz się przejadał. Skutki działania leptyny są kluczowym aspektem ( nie jedynym) dlaczego jednostki otłuszczone tracą mniej suchej masy ciała i więcej tłuszczu gdy są na diecie a zyskują mniej mięśni a więcej tłuszczu kiedy nabierają wagi. Chude jednostki zdają się tracić mniej tłuszczu i więcej mięśni kiedy są na diecie a zyskiwać więcej suchej masy ciała i mniej tłuszczu kiedy nabierają wagi. Ale to nie jest tak proste. Inaczej rozkładają się kalorie w przypadku osobnika naturalnie chudego a u tego który jest chudy w wyniku stosowania diety.
Poprzez powstrzymywanie spadku poziomu leptyny podczas diety, można osiągnąć znakomite efekty. To jest właśnie podstawą diet cyklicznych, zmianystruktury jedzenia (structure refeeds) i przerw od diety. Kiedy twoje ciało zaczyna z toba wojnę ( a jest to spowodowane między innymi tym, że spada poziom leptyny), zmiana struktury jedzenia (refeednig), albo zrobienie sobie przerwy na 10-14 dni może być sposobem na to, aby wszystko znowu zaczęło działać . []
Bardzo fajny art. Czekam na więcej tłumaczeń 🙂